Stichting Agricycling opgericht: van kringlooplandbouw naar kringloopsamenleving

Pieter van der Valk is een veehouder die nadenkt de toekomst van de landbouw. Hij ziet het debat verharden en polariseren. Iedereen bepleit kringlooplandbouw, maar niemand maakt duidelijk wat men daar nu precies onder verstaat. Zelfs vanuit de overheid gebeurt dat niet. En ondertussen wordt de druk steeds verder opgevoerd, met protesten, rechtszaken en patstellingen. Zijn stelling: de landbouw wil wel veranderen, maar zo wordt nooit duidelijk wat we dan zouden moeten doen.

Geen kringlooplandbouw maar kringloopsamenleving
Via de zgn. Nuffield-studiebeurs heeft Van der Valk deze vraag onderzocht. De conclusie is dat we het niet moeten hebben over kringlooplandbouw maar over een kringloopsamenleving. Want, hoe kunnen we spreken over kringlopen als zoveel voedings- en meststoffen via toilet en riolering verdwijnen in verbrandingsovens? Boeren zullen dit verlies toch weer moeten aanvullen met de aankoop van kunstmest en voer.
Landbouwgrond is hiervoor cruciaal, immers: het is de enige plek waar reststromen worden afgebroken en door de planten, met zonlicht en water, worden opgewaardeerd tot voedsel, voer of grondstoffen. Eigenlijk moeten we weer terug naar vroeger, toen via de ‘húsketontsjes’ de menselijke ontlasting weer naar de akkers werd gebracht.

Contaminanten
Zowat de eerste vraag die men stelt als Van der Valk de gedachte bepleit: mooi allemaal, maar die ontlasting zit vol met hormonen, medicijnresten en drugs? Zijn antwoord: ,,Een heel terechte vraag en dat is een hele uitdaging. Maar: nu wordt dat als excuus gebruikt. Niet wegkijken maar oppakken en oplossen, dat probleem. Gelukkig liggen er bij instituten als Rijksuniversiteit Groningen, Wageningen UR en Wetsus onderzoeksvoorstellen.”

Laat de landbouw het zelf oppakken
Het is ook cruciaal dat de landbouw zelf die recycling oppakt, stelt Van der Valk. ,,Doen we dat niet, dan maken de grote jongens er werk van en gaan zij er met de winst vandoor. Boeren zitten weer in een afhankelijkheidspositie en dat bemoeilijkt de landbouwtransitie. Door zelf het initiatief te nemen ontstaan er verdienmodellen. We kunnen voor iedere boer op maat werken aan het verrijken van zijn landbouwgrond.
Deze extra inkomstenbron maakt het mogelijk minder intensief te boeren, in die zin dat er minder nutriënten van buitenaf - kunstmest en krachtvoer - hoeven te worden aangevoerd. Ook voor het stikstofprobleem zou dit een stukje van de oplossing betekenen.”

Agricycling
Ondertussen bouwt Van der Valk met Evert Schoneveld aan de fundamenten van wat ooit een groot coöperatief agrarisch recyclingbedrijf moet worden. Voor dit doel hebben ze de stichting Agricycling opgericht. Twaalf boeren in Súdwest-Fryslân zijn er al bij betrokken. Nu al wordt er op zeven bedrijven berm- en slootmaaisel gecomposteerd. Dit levert een prima kwaliteit compost op, zonder plastic, blik of andere viezigheid.
De stichting wil deze aanpak verder uitrollen in Noord-Nederland. De zes agrarische natuurcollectieven in Friesland hebben al positief gereageerd en zullen nu hun boerenachterban enthousiasmeren.

Lees een interview met Pieter van der Valk in Leeuwarder Courant.